در میان انواع ورقهای استنلس استیل، یکی از مهمترین دستهبندیها بر اساس خاصیت مغناطیسی است که به دو گروه ورق استیل نگیر و ورق استیل بگیر تقسیم میشوند. شناخت تفاوت میان این دو نوع، برای انتخاب صحیح متریال در پروژههای صنعتی، ساختمانی و دکوراتیو اهمیت زیادی دارد. ورق استیل نگیر به دلیل عدم جذب آهنربا، مقاومت بالا در برابر خوردگی و ظاهر براق خود، در بسیاری از صنایع حساس مانند غذایی، دارویی و تجهیزات بهداشتی کاربرد گستردهای دارد. در این مقاله به بررسی کامل ساختار، ویژگیها، کاربردها و تفاوت آن با ورق استیل بگیر میپردازیم.
ورق استیل نگیر چیست؟
ورق استیل نگیر (Non-Magnetic Stainless Steel Sheet) نوعی فولاد ضدزنگ است که خاصیت مغناطیسی ندارد. این ویژگی به دلیل ساختار آستنیتی (Austenitic) آن ایجاد میشود. در این نوع استیل، درصد کروم و نیکل بالاست (حدود ۱۸٪ کروم و ۸٪ نیکل) که همین ترکیب باعث میشود ساختار کریستالی فلز بهگونهای باشد که در برابر آهنربا واکنش نشان ندهد.
رایجترین گریدهای استیل نگیر عبارتاند از:
-
استیل 304: پرکاربردترین نوع، مناسب برای مصارف عمومی و صنعتی.
-
استیل 316: مقاوم در برابر خوردگی شدید و مواد شیمیایی، مخصوص محیطهای مرطوب یا اسیدی.
-
استیل 321: مقاوم در برابر حرارت بالا و اکسیداسیون، مناسب برای صنایع حرارتی و پتروشیمی.
برای استعلام قیمت به روز محصولات با شماره 02162709 تماس بگیرید، همکاران ما منتظر شنیدن صدای شما هستند 😊🌸
ویژگیهای فنی ورق استیل نگیر
ورقهای استیل نگیر علاوه بر خاصیت غیرمغناطیسی، دارای ویژگیهای مکانیکی و شیمیایی منحصربهفردی هستند که باعث برتری آنها نسبت به سایر آلیاژها شده است:
-
غیرمغناطیسی (عدم جذب آهنربا)
-
مقاومت بسیار بالا در برابر زنگزدگی و خوردگی
-
سطح براق و صیقلی با قابلیت پولیشپذیری بالا
-
دوام زیاد در برابر رطوبت، حرارت و اکسیداسیون
-
قابلیت فرمدهی، جوشکاری و برش آسان
-
پایداری شیمیایی در برابر اسیدها و بازهای ضعیف
بهدلیل ترکیب دقیق کروم و نیکل، این ورقها در محیطهای سخت مانند صنایع غذایی، دارویی و دریایی بدون هیچ تغییری در ظاهر یا عملکرد باقی میمانند.
ترکیب شیمیایی ورق استیل نگیر
جدول زیر ترکیب معمولی گرید 304 را که یکی از پرکاربردترین انواع ورق استیل نگیر است، نشان میدهد:
| عنصر | درصد تقریبی | نقش در آلیاژ |
|---|---|---|
| کروم (Cr) | 18٪ | ایجاد لایه محافظ ضدزنگ |
| نیکل (Ni) | 8٪ | ایجاد ساختار آستنیتی و خاصیت نگیر بودن |
| کربن (C) | کمتر از 0.08٪ | افزایش استحکام بدون کاهش انعطاف |
| منگنز (Mn) | تا 2٪ | بهبود خواص مکانیکی |
| سیلیسیم (Si) | تا 1٪ | افزایش مقاومت در برابر اکسیداسیون |
تفاوت ورق استیل نگیر با ورق استیل بگیر
یکی از رایجترین پرسشها در زمان خرید استیل، تفاوت میان نگیر و بگیر است. تفاوت اصلی این دو نوع در ترکیب آلیاژی و ساختار متالورژیکی آنهاست.
| ویژگی | ورق استیل نگیر | ورق استیل بگیر |
|---|---|---|
| ساختار فلزی | آستنیتی (Austenitic) | فریتی یا مارتنزیتی (Ferritic / Martensitic) |
| خاصیت مغناطیسی | غیرمغناطیسی (آهنربا جذب نمیکند) | مغناطیسی (آهنربا جذب میکند) |
| ترکیب آلیاژی | حاوی کروم و نیکل زیاد | دارای کروم بالا ولی نیکل کم یا بدون نیکل |
| مقاومت در برابر خوردگی | بسیار بالا | متوسط |
| قابلیت پولیش و ظاهر | براق و صیقلی | ماتتر |
| قیمت | بالاتر بهدلیل وجود نیکل | پایینتر و اقتصادیتر |
| کاربرد | صنایع غذایی، دارویی، دکوراتیو | تجهیزات مغناطیسی، محیطهای خشک |
بنابراین در محیطهایی که مقاومت در برابر زنگزدگی و زیبایی سطح اهمیت دارد، انتخاب ورق استیل نگیر بهترین گزینه است.
انواع ورق استیل نگیر بر اساس گرید
1. ورق استیل نگیر 304
-
رایجترین نوع استیل در بازار
-
مناسب برای فضاهای داخلی و بیرونی با رطوبت متوسط
-
کاربرد در سینک ظرفشویی، تجهیزات آشپزخانه، مخازن و نردهها
2. ورق استیل نگیر 316
-
حاوی مولیبدن برای مقاومت بیشتر در برابر کلر و نمک
-
مناسب برای مناطق ساحلی و صنایع شیمیایی
-
استفاده در تجهیزات آزمایشگاهی، کارخانههای لبنی و پالایشگاهها
3. ورق استیل نگیر 321
-
مقاوم در برابر دمای بالا
-
مناسب برای صنایع حرارتی، اگزوز خودرو و تجهیزات حرارتدهی
کاربردهای ورق استیل نگیر در صنایع مختلف
1. صنایع غذایی و دارویی
بهدلیل سطح صاف و غیرقابل نفوذ، مانع از تجمع باکتریها میشود و استانداردهای بهداشتی را رعایت میکند. در ساخت مخازن، لولهها، میز کار، هود و دستگاههای فرآوری مواد غذایی استفاده میشود.
2. صنعت ساختمان و دکوراسیون
در ساخت نما، نرده، پله، آسانسور و تزئینات داخلی از ورق استیل نگیر براق استفاده میشود. زیبایی و ماندگاری بالای آن، ظاهر فضا را مدرن و لوکس میسازد.
3. صنایع شیمیایی و نفت و گاز
در محیطهای خورنده و حاوی مواد شیمیایی، مقاومت بالا در برابر اسیدها و بازها موجب میشود این نوع ورق عملکرد مطمئنی داشته باشد.
4. صنایع دریایی
استیل گرید 316 به دلیل مقاومت در برابر آب شور، برای ساخت کشتی، سکوهای نفتی و تجهیزات بندری کاربرد دارد.
5. تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی
بهدلیل غیرمغناطیسی بودن، در ابزارهای جراحی، میزهای استریل و دستگاههای پزشکی حساس استفاده میشود.
مزایای استفاده از ورق استیل نگیر
-
مقاومت بالا در برابر زنگزدگی و اکسیداسیون حتی در محیطهای مرطوب و اسیدی
-
ظاهر براق و لوکس که در طول زمان کدر نمیشود
-
غیرمغناطیسی بودن مناسب برای صنایع خاص و تجهیزات حساس
-
قابلیت جوشکاری و فرمدهی آسان بدون تغییر در ساختار فلز
-
دوام و طول عمر بالا در شرایط کاری سخت
-
مقاومت در برابر حرارت بالا و فشار مکانیکی
روش تشخیص ورق استیل نگیر از بگیر
برای تشخیص سریع نوع استیل، سادهترین روش استفاده از آهنربا است:
-
اگر آهنربا به ورق جذب نشود → استیل نگیر است.
-
اگر آهنربا به آن بچسبد → استیل بگیر است.
البته برای تشخیص دقیقتر، آزمایش ترکیب شیمیایی یا بررسی گواهی تولید (Certificate) نیز ضروری است.
نکات مهم در انتخاب و نگهداری ورق استیل نگیر
-
در محیطهای اسیدی یا مرطوب، گرید 316 انتخاب بهتری نسبت به 304 است.
-
از مواد شوینده کلردار برای تمیز کردن استفاده نکنید تا سطح آسیب نبیند.
-
برای حفظ درخشش، سطح را با پارچه نرم و محلولهای مخصوص استیل تمیز کنید.
-
از تماس مستقیم با فلزات دیگر (مانند آهن یا آلومینیوم) خودداری کنید تا خوردگی گالوانیکی رخ ندهد.
جمع بندی
ورق استیل نگیر بهدلیل مقاومت بالا در برابر زنگزدگی، خاصیت غیرمغناطیسی و ظاهر زیبا، یکی از محبوبترین انواع استیل در صنایع مختلف است. تفاوت اصلی آن با ورق استیل بگیر در ترکیب نیکل و کروم و در نتیجه در خاصیت مغناطیسی و مقاومت شیمیایی نهفته است. این نوع استیل در صنایعی که نیاز به دوام، بهداشت و زیبایی دارند، انتخابی بیرقیب محسوب میشود. اگر به دنبال متریالی مقاوم، قابل اعتماد و لوکس هستید، ورق استیل نگیر بهترین گزینه برای پروژه شماست.
